DEHJA NGA DASHURIA

[Musafir]

DEHJA NGA DASHURIA

Kur dashuria te deh, Ndjenja e maramendëse e mosgjeturisë, euforia e fuqishme dhe kaplimi i plotë me dashurinë e re, janë aq të mbifuqishme sa që është vështirë të besohet se kjo është pasojë vetëm e emocioneve!
Psikologët kanë vërtetuar se, te njeriu i dashuruar ndodhin shumë të tepër reaksione se mendimet e thjeshta të lumturisë. Disa studime të fundit kanë zbuluar se janë disa lloje relative të aktiviteteve kimike dhe neurotike që ndodhin në shkallë të caktuar të lidhjeve njerëzore.
Natyrish, vështirë është të besohet se përfundimi i çfarëdo hulumtimi mund të bëjë që dashuria të jetë më pak misterioze, mirëpo, megjithatë hulumtimet munden që së paku pak të ndriqojnë përgjigjen në pyetjen se pse njerëzit ndjejnë diçka të tillë të pazakonshme. Çka është ajo që i shtyen të veprojnë ashtu si veprojnë.
Helen Fisher, profesoreshë e antropologjisë në Rutgers University, është njëra nga shumë dijetarë që besojnë se rufenë e dashurisë e forcojnë stimulansët natyror në kokë, neurotransmiterët dopaminë dhe norepinefrin. Ajo thekson se edhe nëse vetëm mendojmë në dashurinë tonë, sasitë e mëdha të tajuara të atyre materieve shkaktojnë humbjen e oreksit dhe dëshirën për gjumë. A do të thotë kjo se dashuria është një llojë narkotiku natyror?!
"Ekzistojnë karakteristika të përbashkëta që lidhin dashurinë romantike me ato stimulansa natyrorë", thekson Helen Fisher. "Përndryshe, tjetër me çka mund të përshkruhet mënyra që na shtyen të mendojmë vazhdimisht në personin që e duam, ta dëshirojmë me aq afsh në mënyrën si e bëjmë atë, t'i themi gjithçka, t'ia lexojmë poezinë tonë, madje edhe nëse ajo është e poezi e dobët?"
Hulumtimet kanë treguar ngjashmëri mes ndjenjave eruptive dhe dashurisë romantike si dhe euforisë, varshmëria e së cilës ndjehet kur ndodhesh nën ndikimin e narkotikëve të tillë. Kur personi është dashuruar me afsh, atëherë është i shqetësuar ekstremisht dhe i tendosur, nëse në afërsi nuk e ka personin që e donë. Atëherë ndjenë edhe dhimbje. Madje dhimbje të fuqishme. Gjitha këto simptome shfaqen edhe te të verurit nga narkotikët.
Kështu është vërtetuar se aktivizohen të njëjtat pjesë të trurit te narkomanët e varur dhe te personat që janë të dashuruar marrëzisht e që në dorë kanë fotografinë e dashurisë së vet.
Mirëpo, siq me siguri të gjith ne e dijmë, ndjenja fillestare e dashurisë nuk zgjat përjetë. Për këtë prof. Fisher është përpjekur të kuptoj raportin e stimulansëve biologjik dhe në mënyrë antropologjike të jep shpjegim për shkallët e dashurisë.
Ajo thekson se ekzistojnë tre shkallë të dashurisë: Epshi, dashuria romantike dhe lojaliteti (apo dhënia pas partnerit të caktuar).
Për epshin mund të thuhet se ndizet nga "çdokush", dhe kjo ndodh me veprimin e hormoneve, si që është testosteroni. Shkalla e dashurisë romantike, ndodh me reaksionet kimike të përshkruar më lartë dhe vëmendjen e drejton, gjithë energjinë e përqëndron vetëm në një person. Njeriu i tillë është në gjendje që nëse mund të themi, gjithë univerzin ta identifikoj me personin që e do. Pra gjithçka që ekziston në gjithësi, për të është personi në të cilin është dashuruar. Kjo është ndjenjë më se e fuqishme.
Shkalla e fundit është dhënia ndaj partnerit, dhe paraqet lidhjen e përhershme mes dy personave e që bazohet në rrespekt dhe në të besim e ndërsjelltë.