Geraldina Apony, mbreteresha e Shqiperise!

[Musafir]

Emri: Geraldine

Mbiemri: Apony

Ditelindja: 6 gusht 1915, ora 15:25

Vendlindja: Gjeneve

Atesia: konti Xhula nga Hungaria

Amesia: Gledis Stjuart, nje amerikane me prejardhje skoceze dhe irlandeze

Gjatesia trupore: 1.75

Te vecante: syte ngjyre bojeqielli

Edukimi: 1929 mbaron liceun ne Budapest, fituese e nje konkursi kercimi ne vals e nje ballo

Gjuhet qe pervetsonte: frengjisht, shqip, hungarisht, gjermanisht dhe anglisht

Familja: martuar me mbretin e shqiptareve, Ahmet Zogu, kurorezuar me 28 prill 1928. Ka te birin Leken lindur me 5 prill 1939

6 prill 1939: largohet nga Shqiperia dhe stazionohet ne Greqi, Turqi, France, Londer, Kajro, Aleksandri, perseri Shqiperi.

9 prill 1961: humb burrin ne Paris

28 qeshor 2002: kthehet ne Shqiperi pas 63 vjetesh ne ekzil

Pak histori!

Kontesha e re hungareze e quajtur Geraldinë ishte vetëm njëzetepesë vjeçare. E dëgjuar në vendin e lindjes, ku si nderim për bukurinë e saj, e mbiquanin “Trëndafili i bardhë i Budapestit”, akoma pak e njohur nga pjesa tjetër e botës, ajo është projektuar në plan të parë kur është bërë, më 27 prill 1938, mbretëreshë e shqiptarëve.
A priori, nuk ka asgjë të habitshme në faktin që mbreti Zog zgjedh Geraldinën, vajzën e madhe të Kontit Xhula Aponi nga Nagi-Aponi dhe të konteshës së lindur Gledis Stjuart, një amerikane me prejardhje skoceze dhe irlandeze, për të mbretëruar përkrah tij në shtetin më të panjohur të Europës. Nëse vajza e tij rrjedh nga njëra prej familjeve më të shquara të Hungarisë, në vijën e gjyshes nga nëna, ajo është lindur konteshë dë Strahvic, Seherr-Tos, farefis me pjesën më të madhe të dinastive mbretërore e perandorake të kontinentit. Edhe cilësitë e zemrës dhe të inteligjencës, e paracaktojnë për t’u ngjitur në fron.
E megjithatë, gjer në moshën njëzetedyvjeçare, si mund ta imagjinonte vallë kontesha Geraldinë, fatin që do të bëhej zot i saj?

Si u bë Geraldina mbretëresha e shqiptarëve

Ka qenë pikërisht viti 1937, ai që e ka shndërruar jetën e konteshës hungareze, Geraldinë Aponi nga Nagi-Aponi, në një fat të vërtetë historik. Në atë kohë, vajza e re e mbush jetën e saj me daljet në shoqëri dhe me punën e saj në Muzeun Kombëtar. Ndërkohë, mbreti Zog që e njeh shumë mirë Vjenën, ku ka jetuar në rininë e tij, e ka vizituar disa herë atë gjatë viteve ’30. Ka ndodhur pikërisht në një pritje të atyre kohëve njohja e tij me një vajzë të bukur, hiri i të cilës i ka bërë shumë përshtypje.
Ata as janë prezantuar dhe as kanë folur me njëri-tjetrin. Vajza as që e ka vënë re, por mbreti edhe pse me preokupime të shumta, e ka të ngulitur në kujtesë fytyrën. Vitet kanë kaluar. Në këtë vit, në moshën 42-vjeçare, mbreti i shqiptarëve, është akoma beqar dhe nuk ka asnjë trashëgimtar dhe ai mendon seriozisht për t’u martuar. Gazetat, e thekura për bujë, i kanë mveshur gjithfarë historish që më së shumti janë thjesht fantazi. Në këtë kohë, edhe pse shtete të tjera “ishin në garë” për të bërë krushqi me Shqipërinë, në oborrin e Tiranës kishte dy këshilltarë hungarezë.
Një prej tyre, një njohje e vjetër e familjes së Geraldinës, i propozoi të afërmëve të saj projektin për martesën e “trëndafilit të bardhë të Hungarisë” me mbretin shqiptar. “U shtanga dhe refuzova aty për aty, nuk doja kurrsesi një jetë aventure dhe për më tepër, nuk dija asgjë për Shqipërinë”, ka rrëfyer ajo. Ndërkohë, për mbretin ishte një gjë e mirë që vajza ishte pa njolla në biografi.
Geraldina nuk donte, por familjarët e saj që janë burra shteti mundohen ta bindin se kjo martesë do të thotë shumë për Hungarinë. “Unë ndieja një frikë të turbullt shumë të madhe ndaj këtij roli prej mbretëreshe”, rrëfen më pas hungarezja, e cila megjithatë në atë kohë kërkoi një muaj kohë, gjë e cila i kënaqi “mblesët” e rëndësishëm. Një tjetër konteshë, mike e Geraldinës e kthyer nga Shqipëria në nëntor të atij viti, e takoi menjëherë këtë të fundit duke i treguar bukurinë e vendit, fisnikërinë e lindur të këtij populli, inteligjencën e gjallë, delikatesën dhe karizmën e mbretit. “Ajo më tha se jo vetëm mbreti, por edhe vendi kishte shumë nevojë për mua”, tregon mbretëresha shqiptare arsyen që e bëri të pranojë martesën dhe largimin drejt mbretërisë më të pasigurtë europiane.

Mbretërimi njëvjeçar i hungarezes

Kështu pra, ajo do të bëhet mbretëreshë. Princesha e huaj ishte bërë nusja e një burri që ishte në krye të një vendi thellësisht të shqetësuar, në një epokë shumë të vështirë. Mirëpo mbretëreshë vetëm për një vit, gjer në pushtimin e Shqipërisë nga Italia musoliniane.
Mbreti Zog u arratis dhe u nda nga jeta në vitin 1967. Ky vit është gjithashtu, nga shumë pikëpamje, pasqyrimi i një mbretërimi shembullor, sepse Geraldina, në këtë kohëzgjajtje të kufizuar, nuk ka qenë një mbretëreshë “gjoja” por, përkundrazi, përfaqësuesja autentike e një populli krenar për të kaluarën dhe për historinë e tij mijëravjeçare, përpara se ta rrëmbente stuhia e madhe e Luftës së Dytë Botërore.
E rrëmbeu, pa dyshim, por kurrë nuk u harrua nga shtetasit e saj. Bashkëshorti, mbreti Zog, personaliteti kompleks i të cilit ka ende shumë për të zbuluar misteret e tij, e shndërroi Shqipërinë e kohës së tij në një shtet të vërtetë të konstituar. Lidhur me të, debati është akoma larg për t’u konsideruar i mbyllur.
Përsa i përket asaj, mbretëresha Geraldinë ka ngjallur gjithmonë, cilëtdo qofshin regjimet e mëpastajme, një simpati dhe një respekt unanim. Në fakt, për të, nuk është bërë kurrë asnjë kritikë. Veli i heshtjes ra mbi të kur mbreti u gjend në mes të fatkeqësive më të mëdha. Konteshës hungareze i është dashur të përballojë evenimente mjaft të dhimbshme. Historia një ditë do të shpjegojë sjelljen e saj, fisnikërinë e saj, ndërsa kaloi me kaq dinjitet regjime, epoka dhe rrënime.


Me 22 tetor 2002 nena mbretereshe na le perfundimisht.